Trong thế giới Linux, việc quản trị mạng là một trong những kỹ năng quan trọng nhất. Bạn có thể cần kiểm tra trạng thái mạng, gỡ lỗi, hoặc chỉ đơn giản là lấy thông tin về máy chủ từ xa. Đừng lo lắng – trong bài viết này, mình sẽ giới thiệu những lệnh Linux phổ biến làm việc với network mà bạn nên biết. Bạn sẽ học cách sử dụng chúng một cách hiệu quả và nhanh chóng.
1. Tại sao lệnh mạng trong Linux lại quan trọng?
Đối với một quản trị viên hệ thống hoặc một lập trình viên, lệnh mạng giúp kiểm tra, cấu hình và gỡ lỗi mạng ngay trên terminal mà không cần GUI. Bằng cách nắm vững những lệnh này, bạn có thể:
- Kiểm tra kết nối Internet (ping, traceroute).
- Xem thông tin cấu hình mạng (ifconfig, ip).
- Phân tích lưu lượng (tcpdump, ss).
- Tra cứu DNS (nslookup, dig).
- Khám phá cấu hình routing (route, ip route).
2. Giới thiệu nhanh các lệnh quan trọng
Dưới đây là danh sách những lệnh Linux phổ biến làm việc với network cùng với ví dụ ngắn gọn.
2.1. ping – Kiểm tra kết nối
ping -c 4 google.com
Gửi 4 gói ICMP tới google.com và hiển thị thời gian phản hồi.
2.2. traceroute – Theo dõi lộ trình
traceroute -n 8.8.8.8
Hiển thị các hop từ máy của bạn tới 8.8.8.8 mà không cần tên host.
2.3. ifconfig / ip – Xem và cấu hình interface
Để xem thông tin interface: ifconfig -a hoặc ip addr show. Để thay đổi địa chỉ IP: sudo ip addr add 192.168.1.10/24 dev eth0.
2.4. netstat / ss – Kiểm tra kết nối và cổng
Hiển thị tất cả các kết nối: ss -tuln hoặc netstat -tuln.
2.5. route / ip route – Xem và thay đổi bảng routing
Xem routing: ip route show. Thêm route: sudo ip route add 10.0.0.0/24 via 192.168.1.1 dev eth0.
2.6. arp – Bảng ARP
arp -a
Hiển thị bảng ARP đầy đủ.
2.7. nslookup / dig – Tra cứu DNS
nslookup google.com
dig google.com
Cả hai lệnh đều trả về thông tin DNS, nhưng dig thường được ưa chuộng vì tính linh hoạt.
2.8. nmap – Quét cổng
nmap -sV 192.168.1.1
Quét các cổng mở và phiên bản dịch vụ.
2.9. tcpdump – Ghi lại lưu lượng
sudo tcpdump -i eth0 port 80
Ghi lại gói dữ liệu HTTP qua interface eth0.
2.10. curl / wget – Tải dữ liệu qua HTTP/FTP
curl -I https://example.com
wget https://example.com/file.zip
Scope: curl lấy header, wget tải file.
3. Cách chọn lệnh phù hợp cho từng tác vụ
Để tối ưu thời gian và công sức, bạn cần biết khi nào nên dùng lệnh nào. Dưới đây là bảng gợi ý:
| Tác vụ | Lệnh phù hợp |
|---|---|
| Kiểm tra kết nối đơn giản | ping |
| Phân tích route | traceroute / ip route |
| Xem cấu hình interface | ifconfig / ip addr show |
| Đánh giá trạng thái kết nối | ss / netstat |
| Tra cứu DNS | dig / nslookup |
| Quét cổng | nmap |
| Ghi lại lưu lượng | tcpdump |
4. Tips & Tricks để nâng cao hiệu suất sử dụng lệnh mạng
- Hạn chế sử dụng ifconfig: Nhiều bản Linux mới hơn đã loại bỏ
ifconfigvà khuyến khích dùngipvới cú pháp mới. - Sử dụng alias: Đặt alias trong
.bashrcđể rút gọn lệnh thường dùng, ví dụalias ipr='ip route show'. - Thêm tùy chọn
-ncho traceroute: Tránh việc tra cứu DNS, giảm độ trễ. - Ghi lại kết quả: Dùng
teeđể lưu log, ví dụping google.com | tee ping.log. - Chạy tcpdump dưới dạng daemon: Dùng
tcpdump -i any -w capture.pcap &để ghi liên tục.
5. Kết luận – Đam mê học hỏi với lệnh mạng Linux
Việc nắm vững những lệnh Linux phổ biến làm việc với network là chìa khóa để trở thành một quản trị viên mạng hiệu quả. Bằng cách thực hành, thử nghiệm và kết hợp các lệnh trong một workflow nhất quán, bạn sẽ nhanh chóng nâng cao khả năng phân tích và xử lý sự cố.
Hãy thử áp dụng những lệnh trên vào
